اسکار یا جای زخم یکی از شایعترین مشکلات پوستی است که میتواند پس از جوش، بریدگی، جراحی یا حتی تحریکهای پوستی بهوجود آید. بهبود این مشکل کار چندان سادهای نیست به همین دلیل بسیاری از افراد به دنبال راهی مطمئن و علمی برای کاهش اثرات ظاهری اسکار میگردند. در سالهای اخیر ترکیبات مؤثر و ایمنی مانند نیاسینامید و رتینول در محصولات مراقبت از پوست جایگاه ویژهای پیدا کردهاند و نتایج قابلتوجهای در ترمیم پوست و کاهش اسکار نشان دادهاند. در این مقاله با نقش این دو ماده، محصولات حاوی آنها و نحوه تأثیرشان بر ترمیم جای زخم آشنا خواهید شد.
نیاسینامید و نقش آن در بهبود بافت پوست
نیاسینامید یا ویتامین B3 یکی از شناختهشدهترین ترکیبات ترمیمکننده پوست است که به دلیل خاصیت ضد التهابی خود تأثیر مستقیمی بر روند بازسازی بافت پوست دارد. این ماده به بهبود عملکرد سد دفاعی پوست کمک کرده و مانع از تبخیر رطوبت و خشکی میشود؛ مسئلهای که در درمان جای زخم و اسکار اهمیت زیادی دارد.
تحقیقات نشان دادهاند که نیاسینامید با کاهش قرمزی و التهاب، به بهبود سریعتر بافت پوست و کاهش رنگ تیره باقیمانده از اسکار کمک میکند. علاوه بر این استفاده منظم از محصولات حاوی نیاسینامید باعث تحریک تولید کلاژن میشود که ساختار پوست را تقویت کرده و ظاهر صافتر و یکنواختتری ایجاد میکند.
در کنار محصولات ترمیمی حاوی این ماده، برخی افراد برای تسریع روند بهبود زخمهای جراحی یا بخیه از پانسمان سیلیکونی استفاده میکنند. پانسمانهای سیلیکونی با ایجاد محیط مرطوب کنترلشده روی پوست، مانع از ضخیم شدن یا برجسته شدن اسکار میشوند و در کنار ترکیباتی مانند نیاسینامید اثر درمانی بهتری دارند. ترکیب این دو روش یعنی مراقبت پوستی و حمایت فیزیکی از بافت، میتواند در کاهش اسکار بسیار مؤثر باشد.
رتینول؛ عنصر کلیدی در بازسازی پوست و کاهش اسکار
رتینول یا ویتامین A یکی از شناختهشدهترین ترکیبات فعال در محصولات مراقبتی پوست است. این ماده با تحریک بازسازی سلولی و افزایش تولید کلاژن، نقش مهمی در ترمیم پوستهای آسیبدیده دارد. در درمان اسکار، رتینول به تدریج باعث نرمتر شدن بافت جای زخم، یکنواخت شدن رنگ پوست و کاهش عمق خطوط یا ناهمواریهای پوستی میشود.
استفاده از رتینول بهویژه در کرمهای شب یا سرمهای مخصوص بازسازی پوست توصیه میشود؛ چراکه در هنگام خواب، فرآیند ترمیم سلولی در بالاترین سطح خود قرار دارد. بنابراین محصولاتی مانند کرمهای رتینول برای پوستهای دارای جای زخم گزینههای بسیار خوبی هستند.
همچنین در کنار مراقبتهای شیمیایی و ترکیبات ترمیمی، استفاده از محصولات فیزیکی محافظ پوست مانند سیلیکون شیت برای جای بخیه میتواند روند ترمیم را تکمیل کند. سیلیکون شیتها با حفظ رطوبت و فشار ملایم بر محل زخم، از ضخیم شدن و قرمزی اسکار جلوگیری کرده و به پوست فرصت بازسازی مؤثر میدهند. این ماده در کنار رتینول، بهویژه در اسکارهای جراحی یا زخمهای تازه، نتایج چشمگیری دارد.
ترکیب نیاسینامید و رتینول؛ همکاری مؤثر برای ترمیم پوست
برای مدت طولانی تصور میشد که نیاسینامید و رتینول با یکدیگر ناسازگارند، زیرا ممکن است باعث تحریک پوست شوند. اما پژوهشهای جدید نشان دادهاند که این دو ماده در کنار هم عملکرد بسیار مؤثری دارند. نیاسینامید با خاصیت ضد التهابی خود، تحریک ناشی از رتینول را کاهش داده و به پوست کمک میکند تا بدون قرمزی یا خشکی شدید، از مزایای بازسازی رتینول بهرهمند شود.
استفاده همزمان از این دو ترکیب باعث میشود پوست به شکل متعادلتری بازسازی شود. در واقع نیاسینامید پوست را آرام کرده و مانع از التهاب میشود، در حالی که رتینول بازسازی سلولی را سرعت میبخشد. نتیجه این همکاری، پوستی صافتر، شفافتر و یکدستتر است. بنابراین محصولاتی که هر دو ماده را در ترکیب خود دارند، انتخابی منحصر به فرد برای افرادی به شمار میروند که به دنبال درمان تدریجی و ایمن جای زخم و لکههای پوستی میگردند.
| پیشنهاد مطالعه: معرفی مکملها و ویتامینهای مؤثر برای درمان جای زخم + روش مصرف |
معرفی چند محصول حاوی نیاسینامید و رتینول
امروزه برندهای متعددی ترکیب نیاسینامید و رتینول را در محصولات خود به کار میبرند تا اثرگذاری هر دو ماده به شکل متعادل و ایمن باشد. برای مثال سرمهای شب حاوی رتینول و نیاسینامید از جمله انتخابهای محبوب کاربران هستند. این محصولات معمولاً بافتی سبک و جذب سریعی دارند و برای انواع پوست مناسبند.
اما اگر پوست خشک یا حساسی دارید، بهتر است از کرمهایی استفاده کنید که علاوه بر این دو ماده، حاوی ترکیبات مرطوبکننده مانند هیالورونیک اسید نیز باشند تا پوست تحریک نشود. برای پوستهای چرب و مستعد جوش نیز سرمهای ژلی حاوی این دو ترکیب بهترین گزینهاند، زیرا ضمن ترمیم منافذ پوست را مسدود نمیکنند.
نکته مهم این است که محصولات ترمیمی حاوی نیاسینامید و رتینول، زمانی بیشترین تأثیر را دارند که به صورت مداوم و در کنار مراقبتهای دیگر استفاده شوند. به عنوان نمونه استفاده از مرطوبکننده مناسب، ضد آفتاب روزانه و محصولات ترمیمی پوست مثل سیلیکون شیتها، باعث میشود اثر درمانی رتینول و نیاسینامید سریعتر و پایدارتر باشد.
نکات ضروری در استفاده از محصولات حاوی رتینول و نیاسینامید
برای آنکه از ترکیباتی مانند رتینول و نیاسینامید بیشترین نتیجه را بگیرید، رعایت چند نکته ضروری است:
- شروع تدریجی: اگر برای نخستینبار از رتینول استفاده میکنید، هفتهای دو تا سه بار و با غلظت پایین شروع کنید.
- زمان مصرف: رتینول بهتر است شبها استفاده شود، زیرا در تماس با نور خورشید ناپایدار است.
- محافظت از پوست: استفاده از ضد آفتاب روزانه با SPF بالا کاملاً ضروری است.
- ترتیب مصرف: ابتدا سرم یا کرم حاوی نیاسینامید و سپس رتینول استفاده شود تا پوست آماده جذب بهتر مواد باشد.
- تست حساسیت: قبل از مصرف روی تمام صورت، محصول را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید تا از واکنشهای احتمالی جلوگیری شود.
رعایت این نکات باعث میشود پوست بدون آسیب یا التهاب، روند ترمیم طبیعی خود را طی کند و اثرات اسکار به مرور کاهش یابد. همچنین توصیه میکنیم اگر پوست شما نسبت به مواد شیمیایی مانند رتینول و نیاسینامید حساس است به سراغ شیتهای سیلیکونی بروید که برای پوستهای حساس نیز بهراحتی قابل استفاده هستند. این نوع شیتها در صورت استفاده مداوم ضخامت اسکار را کاهش داده و باعث بهبود وضعیت پوست میشوند.
در پایان
ترمیم اسکار فرآیندی زمانبر اما کاملاً ممکن است؛ البته اگر از ترکیبات مؤثر و علمی استفاده شود. برای مثال نیاسینامید با خاصیت ضد التهابی و روشنکنندگی و رتینول با توانایی بازسازی سلولی، دو عنصر کلیدی در درمان اسکار هستند. ترکیب این دو در محصولات تخصصی مراقبت از پوست، بهویژه در کنار محافظهای فیزیکی مانند سیلیکون شیتها، میتواند نتایج چشمگیری بهدنبال داشته باشد. بنابراین با انتخاب محصولات معتبر و رعایت اصول مصرف، میتوان به پوستی یکنواختتر، سالمتر و بدون اثر اسکار دست یافت.
سوالات متداول
۱. آیا میتوان از نیاسینامید و رتینول بهصورت همزمان استفاده کرد؟
بله، در ترکیبهای استاندارد و غلظت مناسب، این دو ماده مکمل یکدیگرند و باعث بهبود بافت پوست و کاهش اسکار میشوند.
۲. چند وقت طول میکشد تا اثر محصولات حاوی رتینول و نیاسینامید دیده شود؟
بهطور معمول، بین ۴ تا ۸ هفته زمان لازم است تا پوست بازسازی شود و نتایج قابل مشاهده باشند.
۳. آیا در کنار این محصولات میتوان از سیلیکون شیت برای جای بخیه استفاده کرد؟
بله، تحقیقات نشان داده سیلیکون شیت بهترین روش برای بهبود اسکارهای برجسته است.