اسکار نتیجه طبیعی فرایند ترمیم پوست است که پس از آسیب‌هایی مانند بریدگی، جراحی، سوختگی یا آکنه باقی می‌ماند. اگرچه ایجاد اسکار غیر قابل اجتناب است، اما امروزه راهکارهای مؤثری برای کاهش اثرات ظاهری آن وجود دارد. در میان این روش‌ها استفاده از پمادهای ترمیم‌کننده و سیلیکون شیت بیش از سایر موارد مورد توجه قرار گرفته‌اند.
این دو روش هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و انتخاب میان آن‌ها می‌تواند بر اساس نوع اسکار، محل زخم، میزان تأثیرگذاری و سبک زندگی فرد متفاوت باشد. بنابراین در این مقاله تلاش می‌کنیم با مقایسه دقیق پماد و چسب سیلیکون شیت، بهترین گزینه را برای درمان اسکار شناسایی کنیم.
دو راهکار رایج برای درمان اسکار
در سال‌های اخیر، پمادهای موضعی و سیلیکون شیت به‌عنوان ساده‌ترین و در دسترس‌ترین راهکارهای درمان اسکار شناخته شده‌اند. این دو گزینه هرچند مکانیزم‌های متفاوتی دارند، اما هدف مشترک آن‌ها کاهش ظاهر اسکار و بهبود کیفیت پوست در ناحیه آسیب‌دیده است.
پمادهای ضد اسکار معمولاً حاوی ترکیباتی چون آلانتوئین، سیلیکون، اسید هیالورونیک و ویتامین E هستند و با بازسازی بافت و کاهش التهاب، به ترمیم پوست کمک می‌کنند.
در مقابل ورقه سیلیکونی با ایجاد یک لایه محافظ و مرطوب روی اسکار، روند طبیعی بازسازی پوست را تسریع می‌کند. به همین علت این روش از سوی متخصصان پوست به‌عنوان یکی از مؤثرترین درمان‌های غیرتهاجمی اسکار معرفی شده است.
بیشتر بخوانید: پانسمان سیلیکونی چیست؟
مزایا و معایب چسب سیلیکون شیت برای درمان اسکار
سیلیکون شیت نوعی پانسمان شفاف و انعطاف‌پذیر است که از مواد سیلیکونی پزشکی ساخته شده و به‌طور مستقیم روی بافت اسکار قرار می‌گیرد. این محصول با هدف ایجاد محیط مرطوب کنترل‌شده روی زخم به تنظیم دمای پوست، کاهش خشکی و جلوگیری از ضخیم شدن مجدد بافت آن کمک می‌کند.
چسب سیلیکون شیت نیز نوعی از این محصول است که با قابلیت چسبندگی خود، نیاز به بانداژ یا فیکس‌کننده‌های اضافی را از بین می‌برد. این نوع ورق سیلیکونی برای استفاده روزانه بسیار مناسب است و می‌توان آن را به مدت طولانی روی پوست نگه داشت.
مزایای سیلیکون شیت در درمان اسکار
بر اساس مطالعات پزشکی معتبر مزایای سیلیکون شیت در درمان اسکار بسیار است. در واقع این محصول می‌تواند به‌طور قابل‌توجه‌ای از تشکیل اسکارهای هایپرتروفیک و کلوئید پیشگیری کند. از دیگر مزایای آن نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش ضخامت و برجستگی اسکار
- کاهش قرمزی و تغییر رنگ پوست
- افزایش نرمی و انعطاف‌پذیری بافت آسیب‌دیده
- قابل استفاده برای کودکان و بزرگسالان
- مناسب برای انواع پوست، حتی پوست‌های حساس
- معایب سیلیکون شیت در درمان اسکار
با وجود مزایای قابل توجه ورق‌های سیلیکونی بی‌نقص نیستند! در واقع برای دستیابی به نتایج مؤثر، نیاز به استفاده مداوم و در بازه زمانی نسبتاً طولانی وجود دارد که ممکن است برای برخی از افراد دشوار باشد. همچنین در صورت عدم چسبندگی مناسب یا جابه‌جایی مکرر روی پوست، اثربخشی این محصولات کاهش پیدا می‌کند. تمیز نگه‌داشتن صحیح شیت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که در غیر این‌صورت ممکن است کارایی آن به مرور کاهش پیدا کرده و خود موجب تجمع آلودگی در سطح پوست و ایجاد جوش و از این دست مشکلات شود.
مزایا و معایب پماد ترمیم کننده برای درمان اسکار
پمادهای ترمیم‌کننده که برای بهبود جای زخم استفاده می‌شوند معمولاً حاوی ترکیبات فعال طبیعی یا شیمیایی هستند که به بازسازی لایه اپیدرم کمک می‌کنند. اما در میان این ترکیبات، هیالورونیک اسید، کلاژن، سرامید، آلانتوئین و سیلیکون مایع بیشترین کاربرد را دارند. برخی از این محصولات با هدف کاهش التهاب، برخی برای روشن شدن پوست و برخی نیز برای مرطوب نگه‌داشتن ناحیه زخم تولید می‌شوند. بنابراین در حین خرید پماد و کرمهای ترمیم کننده ابتدا باید نوع نیاز خود را مشخص کنید.
مزایای انواع پماد ترمیم کننده
یکی از مهم‌ترین مزایای پماد ترمیم کننده، در دسترس بودن آن است؛ زیرا اکثر پمادهای ضد اسکار بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند. همچنین قیمت مناسب‌تر این محصولات نسبت به سایر روش‌ها و استفاده آسان آن‌ها نیز از جمله ویژگی‌های مثبتشان به شمار میرود. البته این محصولات معمولاً برای زخم‌های تازه یا سطحی مناسب‌تر هستند.
معایب انواع پماد ترمیم کننده
با وجود مزایای ذکرشده، انواع پماد ترمیم کننده در درمان اسکارهای ضخیم یا قدیمی عملکرد محدودی دارند. جذب سریع و پاک شدن آسان آن‌ها از سطح پوست و نیاز به تمدید مکرر نیز از دیگر معایبشان به شمار میرود. همچنین ممکن است برخی از پمادها در پوست‌های حساس، باعث ایجاد تحریک یا آلرژی شوند.
برخلاف سیلیکون شیت که با ایجاد یک لایه فیزیکی محافظ، به‌طور مداوم روی اسکار باقی می‌ماند، پمادها نیازمند چندین نوبت استفاده در طول روز هستند که ممکن است در سبک زندگی پرمشغله امروزی چندان عملی نباشد.
مقایسه تخصصی پماد ترمیم کننده و سیلیکون شیت
چسب سیلیکون شیت به‌دلیل طراحی کاربردی و سهولت استفاده، امروزه بیش از مدل‌های سنتی محبوب شده است. این محصول به‌راحتی روی پوست قرار می‌گیرد و نیازی به بانداژ ندارد. از آنجا که این شیت‌ها می‌توانند تا ۱۲ ساعت ماندگاری داشته باشند، در مقایسه با پمادهایی که نیاز به تمدید چندباره دارند، عملکرد مؤثرتری از نظر ماندگاری و راحتی ارائه می‌دهند.
همچنین این چسب‌ها قابل شست‌وشو و استفاده مجدد هستند که همین ویژگی آن‌ها را به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه در بلندمدت تبدیل می‌کند. اما برای درک بهتر تفاوت میان این دو روش درمانی، بهتر است نگاهی به جدول زیر بیندازیم:
| معیار | پماد | سیلیکون شیت |
| تاثیرگذاری | متوسط، به‌ویژه در زخم‌های تازه | بالا، حتی در اسکارهای قدیمی و ضخیم |
| مدت ماندگاری | کوتاه (نیاز به استفاده چندبار در روز) | بالا (۸ تا ۱۲ ساعت ماندگاری) |
| راحتی استفاده | آسان ولی نیاز به تکرار دارند | چسبی و بی‌نیاز از بانداژ هستند |
| هزینه خرید | معمولا ارزانترند | گرانترند اما قابلیت استفاده چندباره دارند |
| میزان توصیه توسط پزشکان | محدودتر | اغلب توصیه می‌شوند |
پماد یا چسب سیلیکونی، کدام‌یک انتخاب بهتری است؟
انتخاب میان پماد و ورق‌های سیلیکونی بستگی زیادی به نوع اسکار، میزان حساسیت پوست و شرایط فردی دارد. اگر اسکار تازه و سطحی باشد و فرد به‌دنبال گزینه‌ای اقتصادی بگردد، استفاده از پماد می‌تواند راهگشا باشد. اما در مواردی که اسکار قدیمی‌تر، برجسته‌تر یا در معرض دید است، انتخاب چسب سیلیکون شیت به‌عنوان راهکاری مؤثرتر و علمی‌تر توصیه می‌شود.
در نهایت پیشنهاد می‌کنیم پیش از انتخاب هریک از این دو روش، با پزشک یا متخصص پوست مشورت نمایید تا بهترین گزینه با توجه به شرایط پوست و نوع اسکار تجویز شود. با این حال در مطالعات بالینی، اثربخشی سیلیکون شیت نسبت به بسیاری از روش‌های موضعی دیگر بیشتر است و به همین دلیل به عنوان بهترین راهکار برای درمان غیرتهاجمی اسکار شناخته می‌شود.